Shirley Temple

Shirley Temple

Ur. 23.04.1928 Zm. 10.02.2014

Wspomnienie

Największa dziecięca gwiazda Hollywood, której filmy obejrzało 240 mln ludzi. Miała jasne loki (to matka Gertrude Temple kręciła jej loki do każdego filmu, było ich ponoć 56), okrągłą buzię z dołeczkami na policzkach i błękitne oczy. Tańczyła i śpiewała z niezwykłym wdziękiem. Była marzeniem wszystkich matek i pociechą dla publiczności w czasach Wielkiego Kryzysu - słodkim dziewczątkiem, które z energią i optymizmem pokonuje życiowe przeszkody. Shirley Temple urodziła się w Santa Monica w Kalifornii. Gdy miała trzy lata, matka posłała ją do szkoły tańca, gdzie Shirley wypatrzył łowca talentów Charles Lamont. Nie trzeba było długo czekać, aby dziewczynka natychmiast trafiła do kina. W roku 1938 wszechmocne studio MGM szukało gwiazdy do roli Dorotki w ekranizacji powieści Franka Bauma „Czarnoksiężnik z krainy Oz”. Za Temple chciało oddać Clarka Gable'a, ale wiceprezydent Foksa Darryl F. Zanuck odmówił (ostatecznie Dorotkę zagrała Frances Gumm, znana jako Judy Garland). Fabuły filmów z udziałem Shirley Temple korzystały z jednego schematu. Przykładowo w „Małym pułkowniku” (1935) Davida Butlera jej dziadek, pułkownik Południa (Lionel Barrymore), obraził się na jej matkę, bo poślubiła mężczyznę z Północy. Gdy jednak wnuczka (Temple) pojawia się w domu dziadka, natychmiast doprowadza do rodzinnej zgody. W tym filmie Temple po raz pierwszy stepowała ze słynnym afroamerykańskim tancerzem Billem „Bojangles” Robinsonem. Za to w „Małym buntowniku”, z tego samego roku, razem z „Bojanglesem” prosiła prezydenta Abrahama Lincolna, by ocalił jej ojca, oficera Południa, skazanego na śmierć. W latach 1935-38 Temple była najbardziej dochodową gwiazdą kina. Jej filmy obejrzało 240 mln ludzi. W 1935 r. płacono jej 1500 dol. tygodniowo (jej matka dostawała 500 dol.), rok później 3000. Studio 20th Century Fox ubezpieczyło ją na życie u londyńskiego Lloyda. W 1938 r. Fox, któremu przyniosła 30 mln dol., płacił jej już 10 tys. tygodniowo. W autobiografii „Child Star” (1988) napisała, że do roku 1941 na lalkach z jej podobizną zarobiono 45 mln dol. Produkowano też sygnowane jej nazwiskiem serie ubrań dla dziewczynek i rozliczne dziecięce akcesoria. Temple występowała ponadto w reklamówkach, m.in. General Electric i Packarda. Jako sześciolatka została najmłodszą prezenterką oscarową, wręczając Claudette Colbert statuetkę dla najlepszej aktorki (za „Ich noce”). Sama dostała wtedy specjalnego Oscara za „nadzwyczajny wkład w ekranową rozrywkę”. W 1939 r. Salvador Dali poświęcił jej jeden ze swych obrazów. Mówiła: - Przestałam wierzyć w Świętego Mikołaja, gdy miałam sześć lat. Mama zabrała mnie do domu towarowego, żebym zobaczyła Mikołaja, a wtedy on poprosił mnie o autograf. Fox chciał, by Temple się nie zmieniała, wciąż grała podobne role, ale gdy trzy jej kolejne filmy - w tym „Błękitny ptak” (1940) wedłud Maurice'a Maeterlincka, gdzie, jak mówiła, grała „zrzędną, chciwą i rozwydrzoną dziewuchę" - zrobiły klapę, 13 miesięcy przed terminem rozwiązał z nią kontrakt. Dopiero wtedy rodzice wysłali ją do ekskluzywnej szkoły dla dziewcząt. Osiem miesięcy później trafiła do MGM, gdzie jednak nie zrobiła już kariery - dorastając traciła dziecięcy wdzięk. Mając 17 lat, Temple poślubiła 22-letniego aktora Johna Agara, z którym wystąpiła w westernie Johna Forda „Fort Apache” (1948) z Johnem Wayne w roli głów. W grudniu 1950 r. oficjalnie wycofała się z pracy w filmie. Na przełomie lat 50. i 60. występowała jedynie, jako gospodyni programów telewizyjnych. Mówiła: - Nie jestem specjalnie dumna z filmów, które zrobiłam, z wyjątkiem „That Hagen Girl" (z 1947 r., z Ronaldem Reaganem), którego jednak nikt nie pamięta, ale on dał mi szansę, żeby coś zagrać. Gdy w roku 1973, jako pierwsza słynna kobieta, przyznała się publicznie, że poddała się operacji amputacji piersi, dostała 50 tys. listów z wyrazami sympatii i wsparcia. Jako Shirley Temple Black, po drugim mężu, zajęła się polityką z ramienia Republikanów. W 1969 r. Richard Nixon mianował ją przedstawicielem USA przy ONZ. W 1974 r. za prezydentury Geralda Forda została ambasadorem w Ghanie, a dwa lata później szefem protokołu w Waszyngtonie. W 1989 r. prezydent George W. Bush uczynił ją ambasadorem w Czechosłowacji. Shirley Temple zmarła w Kalifornii, w swoim domu w Woodside, otoczona rodziną i przyjaciółmi. Jako bezpośrednią przyczynę śmierci wskazano przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. „Oddajemy jej cześć za życie pełne ważnych osiągnięć w roli aktorki, dyplomaty i naszej kochanej mamy, babci i prababci” – napisali członkowie rodziny w oświadczeniu.

Jacek Szczerba

Zdjęcie profilowe: Christophel/East News