Bronisław Geremek

Historyk, minister spraw zagranicznych, europoseł. Miał zaledwie siedem lat, gdy wybuchła II wojna światowa. W 1940 roku razem z rodziną trafił do getta. Rzadko wspominał tamten czas: - Świat palił się na moich oczach. Nie potrafię o tym mówić - tłumaczył. - Nie zdołam zrozumieć koszmaru, który mnie otaczał w warszawskim getcie. Jego pasją stała się historia średniowiecza. W 1955 roku ukończył studia na wydziale historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i zaraz po nich wyjechał do USA na stypendium ufundowane przez Smithsonian Institution. Później - w latach 1956–1958 – kształcił się na studiach podyplomowych w paryskiej École pratique des hautes études w Paryżu. W 1960 roku obronił doktorat. Był już historykiem z dorobkiem, zapraszano go na kongresy za granicę, kiedy – protestując przeciw inwazji komunistów na Czechosłowację w 1968 roku – wystąpił z PZPR (do partii należał od początku studiów). Władza zemściła się, odmawiając mu paszportu. Geremek zaczął współpracę z opozycją. Początkowo było to Towarzystwo Kursów Naukowych, które organizowało w drugiej połowie lat 70. wykłady w mieszkaniach prywatnych. W tym samym czasie zaczął współpracować z Komitetem Obrony Robotników. W sierpniu 1980 r., razem z Tadeuszem Mazowieckim zawieźli do strajkującej Stoczni Gdańskiej list 64 intelektualistów popierających strajk. Zostali do końca, współtworząc grupę ekspertów. „Należał do najważniejszych ludzi opozycji demokratycznej; był jednym z mózgów „Solidarności”, począwszy od strajków w stoczni w 1980 r. Także potem - aż do 13 grudnia 1981 – pisał o nim Adam Michnik. – W latach stanu wojennego należał do najwierniejszych z wiernych, co okupił dwukrotnym uwięzieniem. Potem był jednym z konstruktorów Okrągłego Stołu i pierwszych wyborów do Sejmu kontraktowego. Po wyborach w czerwcu 1989 r. został szefem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, czyli klubu „Solidarności”. Od 1989 r. aż do 1997 r. szefował sejmowej komisji spraw zagranicznych. W 1997 r. został szefem MSZ w rządzie Jerzego Buzka. I był nim do 2000 r., kiedy Unia Wolności wyszła z koalicji. To za jego ministrowania Polska została członkiem NATO. Akt przystąpienia do sojuszu przekazał na ręce sekretarz stanu USA Madeleine Albright 12. marca 1999 r. Miał wtedy łzy w oczach. W 2004 roku Bronisław Geremek zdobył mandat europarlamentarzysty. Głosowało na niego ponad 114 tys. warszawiaków. Trzy lata później odmówił złożenia - po raz kolejny - oświadczenia lustracyjnego. Rządzący wtedy PiS twierdził, że Geremek utracił tym samym mandat europosła. W jego obronie stanął Parlament Europejski. Wkrótce Trybunał Konstytucyjny zakwestionował ustawę lustracyjną. 13. lipca 2008 roku, na drodze krajowej nr 2 w okolicach Miedzichowa koło Noego Tomyśla, mercedes, którym jechał Bronisław Geremek, nagle zjechał na przeciwległy pas i zderzył się czołowo z samochodem dostawczym. Profesor zginął na miejscu. Jego asystentka i dwie inne osoby zostały ranne. Bronisław Geremek był kawalerem Orderu Orła Białego i Krzyża Komandorskiego litewskiego Orderu Wielkiego Księcia Giedymina, oficerem francuskiej Legii Honorowej, został też uhonorowany niemieckim Orderem Zasługi RFN i estońskim Orderem Krzyża Ziemi Maryjnej. W 2004 roku został „Człowiekiem Roku” „Gazety Wyborczej”. Pośmiertnie został odznaczony nagrodą Orła Jana Karskiego za „prowadzenie Polski ku Europie”. W 2009 roku dziedziniec w budynku Parlamentu Europejskiego w Strasburgu nazwano Agora Bronisław Geremek.

Zdjęcie profilowe: Waldemar Gorlewski / Agencja Gazeta